Storende geluiden

In Bolsward was enkele decennia terug nog een school aanwezig voor de opleiding zuiveltechnologie. Studenten die zich wilden gaan specialiseren in de zuiveltechnologie konden zich daar laten vormen. Zij moesten de processen voor het maken van allerlei verschillende zuivelproducten grondig onder de knie krijgen. En ook de kunst van het leiding geven aan de zuivelbedrijven was daarbij inbegrepen. Later toen het aantal verschillende voedingsproducten wat op de zuivelbedrijven fabrieksmatig werd bewerkt, zich nogal uitbreide, ging men er toe over om ten aanzien van dit soort bedrijven te gaan spreken van bedrijven voor levensmiddelentechnologie. Het feit dat er in Bolsward in al die jaren een zuivelschool aanwezig was, heeft tot gevolg gehad dat er de regio van Bolsward een flink aantal bedrijven zijn ontstaan die annex zijn met de levensmiddelenindustrie. Twee bedrijven die wat dat betreft kunnen worden genoemd, zijn de koffiebranderijen in Bolsward en in Joure.

Als inwoner van Bolsward pluk ook ik indirect de benefits van de aanwezigheid van een grote en goed geoutilleerde koffiebranderij in de directe woonomgeving, zoals iedere andere bewoner van een gebied dat doet waar goede industriële ontwikkelingen aan de gang zijn. Maar niet alleen de benefits daarvan, maar ook de nadelen van de nabije aanwezigheid van een dergelijk bedrijf komen dan natuurlijk op de voorgrond. In het geval van de koffiebranderij in Bolsward moet men wat het laatste betreft denken aan het storende geluid wat het betreffende bedrijf bij tijd en wijle maakt. Met name soms in de vroege nacht, wanneer men zich ter ruste is gaan begeven, doet dat vervelende geluid zich in alle nare hevigheid voor. Het is een doordringend en zoemend geluid waaraan men dan niet kan ontkomen. Gelukkig valt dat geluid dus slechts op specifieke momenten te horen en niet voortdurend. Want nu kan men zich nog neerleggen bij de gedachte dat dit fabrieksproces na een tijdje zal zijn afgelopen en dat het voor de maatschappij van algemeen nut zal zijn.

Het vervelende geluid van de koffiebranderij schijnt te maken te hebben met een reinigingsproces. Zonder echt van 'de hoed en de rand te weten', meen ik te weten dat er voor dat reinigingsproces gebruik wordt gemaakt van een zogenaamde cyclonenscheider. Omdat echter lang niet iedereen dit geluid zegt te horen, zou men kunnen denken dat het om ultrasoon, dan wel om infrasoon geluid gaat. Om geluiden dus die voor de meeste mensen niet goed zijn waar te nemen, behalve dan voor mensen met een uitzonderlijk goed gehoor. Bijvoorbeeld voor mensen met het euvel hyperacusis. Maar mogelijk is dat allemaal te ver gezocht.

Als er sprake is van angst voor geluiden, of het bang zijn voor geluiden met een bepaalde toonhoogte of geluidsspectrum, spreekt men van 'phonophobia'. Dit gaat soms samen met hyperacusis, maar het kan zich ook afzonderlijk voordoen.

Als mensen een afkeer hebben van bepaalde geluiden en daarbij die geluiden als overweldigend of irritant ervaren, spreekt men van 'misophonia'. Die mensen ervaren de geluiden dan als een overbelasting van hun systeem en zij kunnen zich dan gaan terugtrekken uit bepaalde sociale situaties; uit hun werkomgeving; of uit openbare gelegenheden.

Van hoorverlies met recruitment spreekt men wanneer iemand slechthorend is geworden (bijvoorbeeld door lawaai) en er daardoor schade is aan het 'cochlea'.

Als er zich een probleem voordoet in de doorgifte van het auditieve signaal richting de hersenen, dan is het vermogen van ons gehoor om zich snel aan te passen aan wisselende geluidssterkten (het dynamisch bereik) ook beperkt geworden. Het oor is dan ongevoelig geworden voor zachte geluiden. Met een stapsgewijze toename in de intensiteit van het geluid, zullen dan zachte geluiden snel als normaal worden ervaren. En dan zullen die geluiden, na weer opnieuw een geringe verhoging van de intensiteit, als hard en vervolgens als té hard worden ervaren.

Als de hoogte van de tonen en die van de geluidskwaliteit door beide oren verschillend worden waargenomen, spreekt men van 'diplacusis'. Dit probleem is meestal van tijdelijke aard, doordat het oor, wat voor de veranderende waarneming zorgt, herstelt. Of doordat er op een hoger niveau (namelijk in de hoorcentra of in de hersenen) een aanpassing plaatsvindt. Vooral voor muzikanten is dit verschijnsel uitermate hinderlijk, maar natuurlijk ook voor de muziekliefhebber.

Als er sprake is van onaangename gewaarwordingen bij het horen van bepaalde geluiden, spreekt men van 'dysacusis'. De gehoorsverstoring wordt dan gekarakteriseerd door vervorming van het geluid.

Als eenzelfde geluid met een verschillende toonhoogte in de beide oren wordt waargenomen, spreekt men van 'diplacusis'. Als deze kwaal een gevolg is van gehoorverlies, kan ze behandeld worden met een hoortoestel. Als diplacusis echter door een infectie is ontstaan, verdwijnt deze meestal vanzelf wel weer.

In koffiebranderijen is er sprake van een grote afgifte van stof. En om dat stof te verwijderen wordt gebruik gemaakt van stoffenscheiders en van bepaalde luchtstromen (cyclonen). Een cyclonenscheider verzamelt de schilletjes van de gebrande koffiebonen. Hierdoor kunnen de bonen na het afkoelen onmiddellijk worden verwerkt. Om broei in de opslag door vervuiling met metalen te voorkomen, worden ook magnetische scheidingsinstallaties gebruikt. Verder worden de vaste stoffen, zoals poeders, veelal gepelleteerd door pelleteerapparaten. In pelletvorm zijn de stoffen veelal makkelijker te bewerken; op te slaan en te vervoeren, dan anders het geval is.

De gevaren van stof moeten overigens beslist niet worden onderschat. Want stof kan door broei heel gemakkelijk explosies veroorzaken. In principe is de explosiviteit van een stof afhankelijk van hoe fijn de stofdeeltjes zijn. Hoe fijner de stofdeeltjes, hoe sneller het reacties uitlokt. Brandbaar stof is elk fijn materiaal dat vlam kan vatten en kan exploderen wanneer het zich vermengt met lucht. Het feit dat het stof in koffiebranderijen niet alleen kan gaan branden, maar ook kan gaan ontploffen, maakt het belang duidelijk van adequate apparatuur voor stofscheiding. Het voor sommige mensen zo storende geluid van koffiebranderijen, moet dan ook op bepaalde specifieke momenten voor lief worden genomen. Beter dát, dan een grote uitslaande brand.

Uit de monitor van een personal computer komt soms ook onverwacht een storende en zoemende vorm van geluid. Men zou het een geluidsgolf-chaos kunnen noemen, omdat het geluidsgolven met totaal verschillende frequenties (Hertz) en volumes betreft. Wat de exacte oorzaak daarvan is, is moeilijk te achterhalen. Maar mogelijk wordt dit veroorzaakt door de adapter van de monitor. Waarom dit, soms na een lange periode te zijn weggeweest, ineens weer opnieuw optreedt, is vreemd. Mogelijk zijn bepaalde instellingsmutaties daar debet aan. In ieder geval kan dit probleem zó storend zijn, dat men de computer in het vervolg maar het liefst uit laat staan. Maar dat is lang niet altijd een reële optie, omdat men toch altijd weer zijn eigen dingetjes op de computer zal moeten gaan doen.

Een andere vorm van een zoemend geluid wat buitengewoon irritant kan zijn, is het geluid van een airco, of van een warmtepomp met buitenunit. De buitenunit van een warmtepomp haalt lucht uit de omgeving en geeft dit door aan de binnenunit die het verder verwarmt. In het geval van een airco met een buitenunit stroomt de verdampte koelvloeistof via een compressor en een condensor naar de buitenunit. Hier komt de warme koelvloeistof in aanraking met de buitenlucht. Aangezien dit warmer is dan de buitenlucht geeft het warmte af. De buitenlucht neemt het namelijk op. Deze installaties mogen niet meer dan 40 dB geluid veroorzaken bij de buren. Als mede-bewoner van een bepaalde straat, zal men dan ook rechterlijk kunnen afdwingen dat de mogelijke geluidsoverlast hiervan wordt aangepakt. In tegenstelling tot de aanpak van de geluidsoverlast van een in uw omgeving gevestigd bedrijf, is dit voor een burger wel vrij simpel te regelen.

De laatste tijd zijn er steeds meer mensen die een overkapping in hun achtertuin laten plaatsen. De frequentie van de gevallen waarop mensen in de zomerperiode in hun achtertuin zitten, is dan ook erg toegenomen. Een stel mensen wat in die periode van het jaar daadwerkelijk bijna iedere dag in de tuin gaat zitten, is geen al te groot probleem. Maar als die mensen visite krijgen van andere mensen, kan dat wel problematisch worden. Vooral op het tijdstip in de avonduren dat men wil gaan slapen kan dat erg storend zijn. Maar in Nederland heeft men ook wat betreft rechten om dit tegen te gaan. Maar pas op: er is pas sprake van echte overlast als men geregeld last heeft van de buren. Dat moet men kunnen aantonen. Houd daarom een logboek bij van de dagen en de tijden waarop men die overlast ervaart. Door het aanschaffen van een overkapping bij de woning vergroot men overigens ook het gevaar voor brand. Vooral wanneer men in die ruimtes gaat barbecuen. De houten overkappingen zijn vanzelfsprekend wel erg brandbaar.

Iedereen heeft wel eens last van de buren. De buren beginnen bijvoorbeeld vroeg met klussen, ze draaien of ze spelen muziek, of ze hebben blaffende honden. Dat kan hinderlijk zijn. Wanneer men er steeds last van blijft houden, dan is het geluidsoverlast. In dat geval doet men er goed aan dit aan de buren te laten weten. Misschien hebben zij het niet door dat zij voor overlast zorgen. Zoek het liefst samen naar een oplossing. Probeer afspraken te maken, zodat men zo weinig mogelijk overlast zal ervaren. Spreek bijvoorbeeld af tot hoe laat zij doorgaan met hun verbouwing, of spreek af op welke momenten zij muziek zouden kunnen gaan draaien. En vraag de buren om bij het maken van muziek liever niet gebruik te gaan maken van een geluidsversterker. Want juist dát zal de geluidsoverlast erg doen toenemen. Als men door dat overleg weet wanneer de muziek zal klinken, is men ook gemakkelijker bereid om eventuele overlast te accepteren. Bespreek de overlast dus met de buren. Maar pas op dat men dat niet op een verheven toon gaat doen. Want dan werkt die actie averechts. Als men voor overleg over geluidsoverlast naar de buren wil gaan, dan doet men er goed aan om dat niet te doen op die momenten dat men zich ergert. Want dan zal men bijna nooit op een redelijke manier met de buren kunnen praten. Op dat soort momenten kan men het overleg met de buren beter uit gaan stellen. Stelt u zich eens voor hoe uzelf zou reageren als één van uw buren plots en 'op hoge poten' bij u zou komen klagen over vermeende overlast die door u zou zijn veroorzaakt. Zou men daar dan zélf wel meelevend genoeg op reageren? Dat is de vraag die men zich dan duidelijk moet stellen.